Bir güneş fırtınası ya da meteor taşlarının GPS & İnternet sağlayıcıları gibi tüm uyduları vurup etksiz hale getirmesi hayatımızı nasıl etkilerdi?
Uzayda bunları önleyecek nasıl bir teknoloji var bilemiyoruz ama mantıklı düşünürsek, bir güneş fırtınasına karşı bir teknolojik cihazın çalışmaya devam etmesi mantıklı olmaz o halde şunu söylemek kalır; “olacakları hayal etmek bile istemem..” Yani kesinlikle vahim sonuçlar ortaya çıkacaktır. Bazı insanların dahi akıl edemeyeceği birkaç “iletişim” teknolojilerinde çok önemli sorunlar ortaya çıkacaktır. Çünkü bugün dünyada “communiciation technology” yani “iletişim teknolojisi” dediğimiz bu uydular sadece internet ve telefon hizmetlerinden ibaret değil..
Bu uygular sayesinde internet sağlayıcınız size hizmet veriyor, bankalar, hastaneler,otel & uçak biletleriniz vs.. hepsi cloud teknolojilerinden yararlanarak size hizmet sağlıyor. Örneğin birkaç gün sonra ABD’ye gideceksiniz, orada otelde kalacaksınız, orada bir tedavi için hastaneden randevu almışsınız çok masraflar yapmışsınız ancak bu amaçları gerçekleştirebilmek için gelecek zamana göre plan yapmak zorundasınız, yani yarın öbür gün bir uydunun sağlam çalışacağına inanarak işlerinizi şimdiden hallediyorsunuz, şimdiden uçak,otel biletlerinizi ve randevulerinizi alıyorsunuz, hepsinin ücretini bu uydulara güvenerek yapıyorsunuz.. Peki ya bu uyduların bir meteor taşından, güneş fırtınası ya da başka bir nedenle arıza ettiğini var sayarsak, ne gibi sonuçlar ortaya çıkar hiç düşündünüz mü?
Kesinlikle durum çok vahim..
Öncelikle ABD’yi örnek olarak gideceğiniz ülke olarak düşünün. Ya da ABD yerine başka bir ülke de düşünebilirsiniz ama unutmayın! Uyduların hasar görmesiyle, teknolojisi en yüksek ülkede dahi çok sıkıntı çekeceksiniz!
Uçakta iken – Olası bir GPS uydusu arızası (! ÖLÜMCÜL):
Dünya’nın bir kısmı aydınlık bir kısmı karanlık olduğunu biliyorsunuz, GPS uydusunun bağlantılarının kesildiği an eğer uçuşunuz karanlıkta ise ve ayrıca uçuşunuz Okyanus gibi bir deniz üzerinde ise kendi adınıza Fatiha’nızı okuyabilirsiniz. Çünkü; GPS çalışmayınca pilotunuz uçağı hangi yöne götüreceğini şaşıracak üstelik denizin merkezinde bir yerde olduğunuzu varsaymıştık öyleyse durum çok vahim, havalimanı bulması için GPS desteği gerekiyor ama GPS uydusuz bu mümkün değil, havada yakıt bitecek ve düşecektir ya da belli bir yerde karaya ulaştıktan sonra (eğer gittiği yön kutupları bulmazsa) o karada havalimanı ya da boş alan arayıp inişe geçecektir.
Uçakta iken (gündüz de tehlike var!): Uçağınız ABD (New York şehri diyelim) New York şehrine hareket ediyor ve inişe yakınsınız diyelim bu durum hiç fark etmez.. Bu uydular arıza ettiği zaman, pilotların güvendiği kokpitteki bilgisayarlar, uçağın GPS alıcısının bağlantı alamaması halinde, uçağın en önemli sistemlerinden biri olan TCAS II sistemi devre dışı kalır, kalmaz ama diğer uçakları göremez çünkü GPS sayesinde diğer uçakları izliyor ve yaklaşma gördüğünde sizin pilotu çarpışma tehlikesi için uyarıyor ancak bundan dolayı pilotunuz (ÇARPIŞMA RİSKİ(!)) BİLEMEYECEK , . İniş sırasında pilotlar ekranda haritayı, waypointleri vs.. göremeyecekler bu durumda diğer uçaklarla da bağlantı kurulamayacağı için, havalimana yakın olan her uçak birbirlerini bilgisayar üzerinden göremeyecekleri için büyük çarpışma tehlikesi içine gireceklerler. Bu durum gece ve gündüz için de geçerlidir. Ayrıca TCAS, GPSW sistemlerinin de çalışmayacağına göre, gece & gündüz uçuşlarında yine büyük risklere girecekler yani birbirlerine çarpışma haricinde dağa ve yere çakılma gibi ihtimaller de oluşacak.. Gökyüzü ve denizin gündüz & gece aynı renge sahip olması, pilotun ise gece seferlerinde uçağın burnunun nereye baktığını, yüksekliğini,rotayı vs.. Görememesi durumunda maalesef düşünmek istemediğim zor durumlarla baş başa kalacaklar. EVET.. Dediğim gibi çok vahim bir durum nasıl anlatacağımı bilemiyorum şu an havada binlerce yolcu pilot güvencesiyle uçmaktadır pilotlar ise uçakların bilgisayarlarına güvenmektedir, uçakların bilgisayarları ise uydulara bağlı çalışmaktadır. Uçaklar GPS uyduları güvencesiyle uçmaktadır. Burada uçakların güvenliğini kötülemiyorum, uçaklar hala en güvenilir insan taşıma aracıdır ama pilotların kokpitteki bilgisayarlara güvenmesi, bilgisayarların da GPS uydularıyla haberleşmesi var ve bunlardan bir tanesinde problem olursa bu durum maalesef korkunç kazalara yol açabilir. Uçağa binmekten korkuyor musun? Uçak korkunu yenmek için tıkla!
Otel, hastane ve bankakarda..
Oteliniz randevunuzu deftere kaydetmemiş ise başka bir şans daha var, eğer oteliniz bu verileri otel merkez server’ı değil de lokal bilgisayarlarına gönderiyorsa bu konuda şansınız vardır, lokal bilgisayarlarından yani otel binasının içinde bulunan uydu arızaları öncesi kaydedilmiş tüm verileri offline olarak görebiliyorlarsa ve başka bir aksillik yoksa o bakımdan sorun yaşamaz ve otelinize yerleşirsiniz.
Bankalar
Bankalar, Türkiye’de yatırdığın parayı ABD’de almak isteyeceksin ya da Türkiye’de yaşayan bir arkadaşın yoluyla Wester Union’dan para transferi yapacaksın.. Maalesef! Uydular çalışmadığı için hiçbir banka verileri alamaz.. Bu durumda, Türkiye’de iken ne kadar para yatırmışsınız ne kadar para almışsınız artık uydular çalışmadığı için unutabilirsiniz..
Telefon & İnternet
“Alo, canım anneciğim ben ABD’ye vardım” demeyi, Facebook’ta yer bildirmeyi, haberlere bakmayı vs.. derhal unutun. Çünkü uydular çalışmadığından ne telefona ne internete ihtiyacın olacak.
Hastane
Evet, az önce otel örneği verdiğim gibi, bu da aynı bir mantık. Tedavi için gittiğiniz ABD ya da Türkiye olsun, randevunuzu bulma işi zor olacak.
Gemiler
Kimi Hint Okyanusunda, kimi Atlas Okyanusu’nda iken bu duruma yakalanacak. Onlar için de çok zor olacak ama yine de pusula gibi eski teknolojiler işlerini görebilir. Çünkü gemiler GPS uydularından önce de vardı, bu nedenle büyük sıkıntı yaşamayabilirler. Evet yukarıda bahsettiğim bir çok şey uydu teknolojileri öncesi mevcuttu ama sonradan kullanım tarzları değişti, artık cloud teknolojisi yoluyla veri alınıyor, size randevu alınıp karşı hastaneye gönderiyorlar, uçuş öncesi online olarak yerinizi seçiyorsunuz, otel rezervasyonu yapıyorsunuz, karşı tarafa hızlı para gönderiyorsunuz vs.. hep uydular sayesinde oluyor, bu teknolojide büyük iş yapan dünya bilim adamlarına özellikle NASA’ya çok teşekkür borçluyuz. Tabi sadece biz Türkiyeliler değil, bugünkü teknolojilerden yararlanan tüm insanlar bu icatlardan dolayı onlara teşekkür borçludur..